روند رشد کلمات در کودکان یکی از مراحل مهم در رشد کودکان است که یکی از جذاب ترین و پیچیده ترین فرآیندهای دوران کودکی است. کودکان از دوران نوزادی تا جملات کامل دوران نوپا، تغییرات قابل توجهی را در نحوه برقراری ارتباط و درک زبان تجربه می کنند. اما دقیقا چه چیزی این نقاط عطف را هدایت می کند؟ توسعه مهارت های زبانی اساسی است، زیرا زبان اساس همه ارتباطات، یادگیری و تعاملات اجتماعی آینده را تشکیل می دهد.
مهارت های اولیه زبان زمینه ای را برای رشد شناختی، اجتماعی و عاطفی ایجاد می کند. در دوران کودکی، دایره لغات قوی، ظرفیت کودک را برای یادگیری، تفکر انتقادی و حل مسئله افزایش می دهد. علاوه بر این، رشد اولیه زبان باعث تقویت ارتباط با دیگران می شود و به کودکان کمک می کند تا محیط اطراف خود را درک کنند و نیازها، افکار و احساسات خود را بیان کنند. مطالعات به طور مداوم نشان می دهد که کودکانی که پایه زبانی محکمی دارند، از نظر تحصیلی بهتر عمل می کنند و به طور مؤثرتری با محیط های مختلف اجتماعی سازگار می شوند.
کودکان از طریق نقاط عطف مختلف زبان، از صداها و حرکات گرفته تا جملات پیچیده، پیشرفت می کنند. بیشتر بچه ها با غر زدن شروع می کنند، سپس به غرغر کردن و تک کلمه ها می رسند. در حدود ۱۲ ماهگی، بسیاری می توانند چند کلمه ساده بگویند و در ۲۴ ماهگی، می توانند کلمات را برای بیان افکار ترکیب کنند. تا زمانی که به سه سالگی می رسند، بسیاری می توانند جملات اساسی بسازند و در گفتگوهای کوتاه شرکت کنند. اگرچه هر کودک یک مسیر منحصر به فرد را دنبال می کند، این مراحل یک چارچوب کلی برای درک رشد اولیه زبان فراهم می کند.
بیشتر بخوانید : آموزش تلفظ صداها به کودکان
روند رشد کلمات در کودکان
رشد زبان معمولاً مراحل خاصی را دنبال می کند که هر کدام با نقاط عطف مشخص مشخص می شوند. در حالی که هر کودک منحصر به فرد است، این مراحل بینشی را در مورد چگونگی گسترش زبان در طول زمان ارائه می دهد.
مرحله پیش زبانی (۰-۱۲ ماه)
قبل از اینکه کودکان از کلمات قابل تشخیص استفاده کنند، در مرحله پیش زبانی قرار می گیرند. این مرحله شامل گریه کردن، غوغا کردن و در نهایت غرغر کردن است – عناصر مهمی در رشد صدا که زمینه را برای مهارت های بعدی زبان فراهم می کند.
غرغر کردن و غوغا کردن به عنوان صداهای بنیادی
غرغر کردن و غر زدن به عنوان اولین تلاش کودک برای تقلید صداهایی است که از محیط خود می شنود. در حدود شش ماهگی، کودکان شروع به تولید صداهای تکراری مانند “با-با” یا “دا-دا” می کنند. این مرحله برای تمرین کنترل بر تارهای صوتی و آزمایش با زیر و بم، آهنگ ها و ریتم های مختلف ضروری است. ممکن است حرف زدن مزخرف به نظر برسد، اما در واقع یک بلوک ساختمانی مهم برای شکل‌گیری و درک نهایی کلمه است.
مرحله تک کلمه (۱۲-۱۸ ماه)
مرحله تک کلمه ای دوره هیجان انگیزی را نشان می دهد که در آن کودکان شروع به گفتن کلمات جداگانه با معنی می کنند. کلماتی مانند «ماما»، «بابا» یا «بای خداحافظ» در این سن رایج هستند و به کودکان کمک می‌کنند تا شروع به بیان عمدی‌تر کنند.
اولین کلمات و ساخت واژگان
کلماتی که در اولین دایره لغات کودک وجود دارد معمولاً ملموس هستند و به نیازهای فوری یا محیط اطراف او مربوط می شوند. به عنوان مثال، “شیر”، “سگ” یا “ماشین” اغلب اولین کلمات آنها را تشکیل می دهند. این مرحله نشان دهنده توانایی رو به رشد کودک برای مرتبط کردن صداهای خاص با اشیا یا افراد است. آنها همچنین شروع به درک این نکته می کنند که کلمات می توانند بر محیط آنها تأثیر بگذارند – مانند اشاره به “توپ” برای بازی یا گفتن “نه” برای ابراز اولویت.
مرحله دو کلمه ای (۱۸-۲۴ ماه)
در حدود ۱۸ تا ۲۴ ماهگی، کودکان شروع به ترکیب کلمات، اغلب در جملات دو کلمه ای مانند “ماشین بزرگ” می کنند. این عبارات کوتاه شروع نحو را نشان می دهد – توانایی ساخت کلمات به روش هایی که معانی پیچیده تری را منتقل می کند.
سایر مراحل
ترکیب کلمات برای تشکیل جملات ساده
در این مرحله، کودکان درک درستی از ساختار جملات اساسی پیدا می کنند، البته در ساده ترین شکل آن. جملات دو کلمه ای به کودکان کمک می کند تا با خواسته ها ارتباط برقرار کنند، اشیاء را شناسایی کنند و احساسات را به طور مؤثرتری بیان کنند. این دوره از ترکیب کلمات، در حالی که هنوز محدود است، جهش قابل توجهی را در رشد شناختی و اجتماعی آنها با شروع پیوند ایده ها نشان می دهد.
مرحله اولیه چند کلمه ای (۲۴-۳۶ ماه)
با نزدیک شدن به سن سه سالگی، دایره لغات آنها به سرعت رشد می کند و شروع به تشکیل جملات چند کلمه ای می کنند که شامل فاعل، افعال و مفعول می شود.
عوامل موثر بر روند رشد کلمات در کودکان
در حالی که آمادگی بیولوژیکی برای رشد زبان بسیار مهم است، عوامل مختلفی به طور قابل توجهی بر چگونگی و زمان کسب مهارت های زبانی کودکان تأثیر می گذارد.
عوامل بیولوژیکی
ژنتیک نقش مهمی در فراگیری زبان دارد. بچه‌ها تمایل ذاتی به زبان دارند، رشد سریع واژگانی را نشان می‌دهند، در حالی که دیگران ممکن است مسیر کندتر و سنجیده‌تری را طی کنند. مراکز زبان مغز مانند نواحی بروکا و ورنیکه نیز در این مراحل اولیه بسیار فعال هستند و یادگیری و حفظ کلمات و ساختارهای جدید را تسهیل می کنند.
نقش ژنتیک در مهارت های زبانی
توانایی های زبانی تا حدی ارثی است. فرزندان والدینی که مهارت های زبانی را زودتر توسعه داده اند، ممکن است توانایی های مشابهی از خود نشان دهند. علاوه بر این، ساختار ژنتیکی بر ساختار مغز تأثیر می‌گذارد و کودکان دارای اعضای خانواده که تاخیر زبانی را تجربه کرده‌اند، ممکن است مستعد رشد کندتر زبان باشند.
عوامل محیطی
محیطی که کودک در آن بزرگ می شود نیز بر رشد زبان تأثیر می گذارد. عواملی مانند تعاملات خانوادگی، موقعیت اجتماعی-اقتصادی و فرصت های آموزشی نقش مهمی در فراگیری زبان دارند.
تعامل والدین و محیط خانه
کودکانی که در محیط‌های غنی از زبان بزرگ می‌شوند، تمایل دارند مهارت‌های زبانی را سریع‌تر و کامل‌تر توسعه دهند. والدین و مراقبانی که در مکالمه شرکت می کنند، کتاب می خوانند و دنیای اطراف خود را توضیح می دهند، پایه ای قوی برای رشد واژگان ایجاد می کنند. فعل و انفعالات روزمره، مانند صحبت کردن در طول وعده های غذایی یا نام گذاری اشیاء در طول پیاده روی، می تواند قرار گرفتن در معرض زبان را افزایش دهد.
گفتاردرمانی در اصفهان
در صورتی که در هریک از مراحل روند رشد کلمات در کودکان دچار سوال یا مشکلی هستند می توانید با متخصصان ما در کلینیک گفتاردرمانی رشد در اصفهان مشورت کنید.
